المانیتور| خالدالفاتح، وزیر سرمایه‌گذاری عربستان سعودی اخیراً گفته نسبت به پتانسیل اقتصادی عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و ایران با میانجیگری چین «خوشبین» است. او در اوایل این هفته در مصاحبه‌ای با CNBC گفت که «بسیار امیدوار» است که عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با ایران فراتر از دو کشور باشد و به نگرانی‌هایی که جامعه بین‌المللی به تهران ابراز کرده است، رسیدگی کند.
فاتح گفت که شرکت‌های سعودی همچنین می‌توانند به بازار ایران در دوره‌های تحریم کمک کنند.
او گفت: از یک جهت که نگاه کنید به نفع ما است که ببینیم ایران و عربستان سعودی - دشمنان دیرینه در منطقه که همیشه درگیر جنگ‌های نیابتی بوده‌اند – روابط‌شان را عادی کرده‌اند. ایران می‌خواهد به یک میلیارد دلار تجارت دوجانبه سالانه با عربستان سعودی در کوتاه‌مدت و دو میلیارد دلار در میان‌مدت برسد که با توجه به تحریم‌های آمریکا هدفی بلندپروازانه است.
کارشناسانی که با المانیتور صحبت کردند می‌گویند که لحن فاتح خوش‌بینانه‌تر از واقعیت اقتصادی تنش‌زدایی است چراکه با توجه به تحریم‌ها و تنش‌های شدید ایران با واشنگتن ادعای فاتح بیشتر شبیه یک فیل در اتاق تاریک است. ایران و عربستان سعی دارند با نزدیک شدن به هم و با توجه به کاهش نفوذ آمریکا در منطقه روابط خود با پکن را تقویت کنند.
صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا اندیشکده چتم هاوس، به المانیتور گفت که این اقدام بیشتر به روابط عمومی مربوط می‌شود تا نتیجه‌گرایی.
وی گفت: «ریاض هویج سرمایه‌گذاری در ایران را ارائه می‌کند، زیرا به‌خوبی می‌داند که تحریم‌ها مانع از هرگونه تلاش جدی برای روابط اقتصادی میان دو کشور می‌شود و از آنجایی که ریاض فرض کرده که ایران مفاد توافق را زیر پا می‌گذارد، به‌دنبال این است که نیت خوبش را به چین و باقی دنیا نشان دهد و در عین حال به این امید نشسته که شاید امتیازها و مشوق‌ها بتوانند پایه‌های محکم‌تری برای روابط با تهران ایجاد کنند.»
فیصل بن‌فرحان آل‌سعود، وزیر امور خارجه عربستان روز شنبه این هفته برای افتتاح سفارت این کشور به ایران سفر کرد. ریاض بر اجرای چشم‌انداز 2030 متمرکز است و تلاش می‌کند تا حد امکان تنش‌ها را کاهش دهد.
تهدید حمله فرامرزی به این پادشاهی از سوی یکی از نیروهای مورد حمایت ایران در یمن یا لبنان، تنها پروژه‌های چند میلیون دلاری را که به عربستان سعودی کمک می‌کند تا اقتصاد خود را از نفت جدا کند، از مسیر خارج می‌کند.
اگر عربستان سعودی بتواند به جامعه بین‌المللی نشان دهد که مقصدی مطمئن برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بلندمدت است، مشوق‌های تجاری قابل‌توجهی به‌دست خواهد آورد. هنری رم، کارشناس ارشد مؤسسه واشنگتن، می‌گوید که در کوتاه‌مدت، تحریم‌های ایالات متحده مانع بزرگی برای رشد روابط بین تهران و ریاض هستند چراکه فضای تجاری ایران به‌واسطه دهه‌ها تحریم ضعیف شده و با مشکل مواجه شده است.
رم به المانیتور گفت: «با گذشت زمان، عربستان سعودی و سایر کشورهای خلیج‌فارس ممکن است تمایل بیشتری به آزمایش حد مدارا و تحمل آمریکا داشته باشند، چه اینکه امارات همین کار را با صادر کردن نفت ایران انجام داده است. خصوصاً اگر این کار بتواند از سوی ایران به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس آرامش بدهد.»
کیمبرلی دونوان، مدیر ابتکار دولت‌سازی اقتصادی در شورای آتلانتیک، این سوال را مطرح کرد که توافق میان ایران و عربستان چه معنایی برای تلاش‌های خاورمیانه علیه پولشویی و مقابله با تامین مالی تروریسم دارد.
او به المانیتور گفت: «در 20 سال گذشته، ایالات‌متحده سرمایه‌گذاری زیادی در عربستان سعودی انجام داده است تا این کشور را تشویق کند تا در مقابل گروه‌هایی نظیر حزب‌الله که به ایران وابسته است، بایستد.
گرم شدن روابط ایران و عربستان سعودی، نیات عربستان را در مورد مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم زیر سوال می‌برد.»وی خاطرنشان کرد که ایران همچنان در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی قرار دارد. بنابراین، فراتر از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، که تحریم‌های ثانویه هم جزوشان است، آیا عربستان سعودی مایل است اعتبار و امنیت بخش مالی خود را به خطر بیندازد تا به ایران اجازه دسترسی به سیستم مالی خود را برای تسهیل مبادلات بین دو کشور بدهد؟ این توافق احتمالا فرصت‌های سرمایه‌گذاری اقتصادی چین در منطقه را افزایش می‌دهد که می‌تواند واشنگتن را ناراحت کند.
علی علوی، مدرس مطالعات خاورمیانه و ایران در SOAS، دانشگاه لندن، معتقد است که توافق عادی‌سازی - که طی دو سال مذاکره شد - می‌تواند جریان آزاد انرژی در خلیج‌فارس را تضمین کند و فرصت‌های تجاری دیگری را به ارمغان بیاورد.
علوی با بیان اینکه ایران به‌دنبال گسترش روابط خود فراتر از پنجره مسکو است، گفت: «عربستان سعودی در حال تنوع بخشیدن به ارتباطات و تعیین منافع خود فراتر از روابط خود با کاخ سفید است.» علوی گفت: منطقه از چنین تنش‌زدایی‌ای سود خواهد برد، به‌ویژه عراق و سوریه که از جنگ و بی‌ثباتی در حال بهبود هستند. اگر تنش‌زدایی موفقیت‌آمیز باشد، خاورمیانه می‌تواند به پتانسیل خود برای تبدیل شدن به قطب تجارت و توسعه پس از جنگ اوکراین دست یابد.
هم میهن
